Hoe kom je als bedrijf een crisis zoals de coronacrisis door? Dat is in vele gevallen paniekvoetbal: besparen, betalingen uitstellen en hopen op betere tijden. Maar is het slim om stil te gaan zitten als je geschoren wordt? In de afgelopen 20 jaar heeft het NPDI organisaties bekroond die een inspirerend voorbeeld kunnen zijn voor duurzame inzetbaarheid. Het NPDI reikt deze prijs, ‘de Kroon op het Werk’, sinds 1996 (bijna) jaarlijks uit.

Het jaar 2020 zal de boeken in gaan als het crisisjaar van onze generatie. Aanvankelijk waren onze ogen gericht op de Brexit, maar vanaf maart stond alles in het teken van de coronacrisis. We hadden een lichte hoop dat we na de zomer weer terug zouden kunnen naar het normale leven, maar helaas. We zitten op het moment van schrijven, begin januari, volop in de tweede lockdown. We zijn gestart met vaccineren met een vaccin dat onze gezondheid moet gaan beschermen. Maar wat kan de gezondheid van bedrijven beschermen? Helpt het om in te zetten op duurzame inzetbaarheid van de medewerker? Welke lessen zijn er voor medewerkers en management om de komende maanden door te komen en uiteindelijk een schitterend 2021 te hebben?

De les van de lockdowns

Als 2020 één les heeft opgeleverd, dan is het dat ons gedrag grote invloed heeft op het effect van de maatregelen én dat gedrag niet eenvoudig is te sturen. Als premier Rutte de mensen alleen maar aanspreekt op hun persoonlijke inzet, dan is dat volledig onvoldoende. Het gaat ook om context, ondersteunende maatregelen en incentives. Die les kunnen we meenemen in hoe we ons werk nu organiseren. Het gaat niet alleen om wat iedereen kan, denkt, voelt en wil. Cruciaal is dat je een organisatiecontext creëert die het gedrag van iedereen de goede kant opstuurt. Die context moet sociaal innovatief zijn. We kunnen daarbij leren van bedrijven die ooit winnaar zijn geweest van de Kroon op het Werk.

De les van de winnaars

De coronacrisis raakt elk bedrijf. Ook de winnaars van de prijs de Kroon op het Werk worden niet onberoerd gelaten. De helft van de groep geeft aan dat zij als gevolg van de coronacrisis een terugval in de vraag naar hun diensten en producten ervaart. En al deze bedrijven nemen maatregelen die pijnlijk zijn voor hun medewerkers. Meestal blijft de reactie beperkt tot het stopzetten van de inhuur van tijdelijke krachten, maar ze gaan in een aantal gevallen ook verder.
Helpt het dan dat deze winnaars in het verleden ingezet hebben op duurzaam werken? Zijn ze ook weerbaarder geworden? Is duurzame inzetbaarheid en sociale innovatie het ‘vaccin’ tegen de coronacrisis? De helft van de winnaars geeft aan dat hun beleid uit het verleden goed tot heel goed toereikend is. De anderen vinden hun eigen beleid redelijk toereikend om met de gevolgen van de coronacrisis om te gaan. Met andere woorden, duurzame inzetbaarheid is wel degelijk een crisisvaccin. Juist de samenwerking die is opgebouwd, helpt om de schouders onder de nieuwe uitdagingen te zetten. Een productiebedrijf geeft aan dat ze met alle hens aan dek de online-verkoop hebben opgezet. Iedereen draait mee in de videopresentaties. Een ander bedrijf zet in op training nu de productie tijdelijk op een lager pitje komt te staan. Daarnaast leren alle bedrijven inhoud te geven aan thuiswerken en ondersteuning te geven aan medewerkers in de barre omstandigheden.

Je kunt je wapenen tegen crises

Laten we niet alleen achterom, maar ook vooruit kijken. Gewend raken aan thuiswerken, maar ook kijken of automatisering een weg vooruit is. Een les van de winnaars van de Kroon op het Werk-prijs is dat mensen heel flexibel zijn. Het talent in jouw bedrijf kan meer aan dan je denkt. Daarvoor is de context die je als manager hebt geschapen van groot belang. De winnaars hebben die sterke context over een periode van jaren opgebouwd en versterkt, met als resultaat dat zij nu weerbaar zijn in een periode van crisis.

Is er één gouden tip om zo weerbaar te worden? De resultaten van Kroon op het Werk laten zien dat één gouden tip niet bestaat: een succesvol duurzaam inzetbaarheidsbeleid is maatwerk voor een organisatie, net zoals duurzame inzetbaarheid maatwerk is voor een medewerker. Wel zijn er een aantal succesfactoren die uit het onderzoek naar deze Kroon op het Werk prijs winnaars naar voren komen. Deze vijf succesfactoren helpen bij het inrichten van een blijvend succesvol duurzaam inzetbaarheidsbeleid.

Deze blog is geschreven door prof. dr. Steven Dhondt voor de Human Capital Topsectoren. Dhondt is senior research scientist bij het TNO.